Ahmet Kaya
| Müzik sansürüne karşı mücadele örgütleniyor 11.01.2010 |
 |
Müzik sansürüne karşı mücadele örgütleniyor
İfade özgürlüğünün tehdit altında olduğu ülkelerde, müzik otoriter rejimlerin saldırdığı ilk kalelerden biri haline geliyor. Bu nedenle, şarkılar yasaklanıyor, sanatçılar tutuklanıyor ya da sürgün ediliyor.
|
| HABER MERKEZİ - Muhalif sanatçılara yönelik yasaklardan bahsedildiğinde akla günümüz dünyasındaki birçok ülke gelir, ancak bir halkın kendi anadilinde müzik yapmasına getirilen yasak sözkonusu olunca bunun bit tek örneği var: Türkiye. İfade özgürlüğünün tehdit altında olduğu ülkelerde, müzik otoriter rejimlerin saldırdığı ilk kalelerden biri haline geliyor. Bu nedenle, şarkılar yasaklanıyor, sanatçılar tutuklanıyor ya da sürgün ediliyor. Müziğe sansür, sadece cezaevlerinde değil her tarafta yapılıyor. Müziğe sansür sadece ülkeler değil, her tür aşırı dinciler tarafından da uygulanıyor. Afganistan ve Somali gibi ülkeler buna örnek olarak gösterilebilir. Ancak sıradan vatandaşların bile kendi anadilinde müzik dinlediğinde hapsedilmeleri, hatta infazlara bile konu olmalarına Türkiye’de rastlanıyor. Bu ülkede anadilinde şarkı söylemek istediği için sürgüne edilen sanatçılar olduğu gibi, Kürtçe şarkı söylediği ya da muhalif sanat yaptığı için cezaevlerine konulanlar da var. Mülteci durumuna düşen ünlü Kürt sanatçılardan söz edince hiç kuşkusuz akla ilk olarak Ahmet Kaya ve Şıvan Perwer geliyor. Bununla birlikte halen onlarca Kürt sanatçısı Türkiye’deki yasaklardan dolayı sürgünde müzik yapıyor. SANSÜRE KARŞI MÜCADELE ÖRGÜTLENİYOR Otoriter rejimlerin temel hedeflerinden biri olan müzikle ilgili olarak, bugün sansüre ve yasaklara karşı mücadele eden fazla grup yok. Buna karşın son yıllarda sansüre karşı mücadele giderek daha fazla örgütleniyor. İnternet üzerinde hükümet yasaklarına karşı yasak delici tedbirler geliştirenlerin yanı sıra, dünya genelinde müzisyenlerin özgürlüğüne karşı yapılan ihlalleri gündemleştirmek ve sayımını yapmak için çalışma yürütenlerin başında Freemuse geliyor. 1999 yılında, müzik ve sansüre ilişkin bir dünya konferansından sonra kurulan Dünya Müzik ve Sansür Forumu, Freeemuse’nin merkezi Danimarka’nın başkenti Kopenhag’da bulunuyor. Freemuse’ye Danimarka Dışişleri Bakanlığı ve İsveç Uluslar arası Kalkınma İşbirliği Kurumu’ndan finansman alıyor. Freemuse’un Türkiye’ye ilişkin sansür ve yasaklar listesinde Ahmet Kaya, Şıvan Perwer, Ferhat Tunç, Fuat Talay gibi isimlerin yanı sıra, Kürt sorunu başta olmak üzere, muhalif duruşlarından dolayı baskıya maruz kalan ünlüler arasında Sezen Aksu ve Bülent Ersoy gibi isimler de dikkat çekiyor. Benzer yasaklar İran’da da yaşanıyor. Freemuse’a göre İran’da son zamanlarda çok sanatçının yaptığı müzik ve bazı şarkılar yayından kaldırıldı. Freemuse’a ulaşan verilen en az 20 sanatçının sansüre maruz kaldığını gösteriyor. Bunlar arasında Huseyin Zaman, Muhammed Nuri, Ali Lahraşbi, Alireza Eftakhari, Kuros Sarhangzadeh, Nasır Abdullahi, Şahin Aryen ve Şahram Amiri de bulunuyor. Çin de aynı yolu takip ediyor. Bu ülkenin Kültür Bakanlığı internet üzerinde yüklenebilir müziklerin tümünün “kabul edilebilir sözler içermesi” ve yayına konulmadan önce bakanlık tarafından onaylanması gerektiğini duyuruyor. ‘KABIZ EDEN ANAYASA’ Müzik sansürü ve yasaklarına karşı mücadele özellikle Kamerunlu ünlü bir sanatçının serbest bırakılması için yürütülen kampanyalarla sesini yükseltti. Dünyaca ünlü bir çok ünlü sanatçı Freemuse’ün kampanyasına katılarak tepkisini dile getirdi. Kamerunlu muhalif müzisyen Lapiro de Mbanga, Eylül 2008 yılından bu yana cezaevinde bulunuyor. Suçu ise diline hakim olamaması. Her ne kadar resmi olarak farklı gerekçeler öne sürülse de sanatçının hapis cezası Kamerun Devlet Başkanı Paul Biya’ya yönelik sözlerinden kaynaklanıyor. Paul Biya’nın seçimlerde yeniden seçilmek için Anayasa’yı değiştirmeye kalkması müzisyen Mbanga tarafından sert eleştirilerek bunların tek amacının görev süresini uzatmak için Anayasa’yı değiştirmek olduğunu kaydetmişti. “Kabız eden Anayasa” şarkısı ile Biya’ya cevap veren Mbanga, “10 yıl geçti, halk halen, vatandaşların çoğunluğunun oy hakkına sahip olması amacıyla özgür ve şeffaf seçimleri yapılması için bağımsız bir yapıyı bekliyor” diyerek yaşanan hukuksuzluklara dikkat çekmişti. Mbanga’ya 3 yıl hapis ve 200 milyon CFA frankı (300 bin euro) para cezası verilmişti. SANSÜR HER YERDE İran’da kadın sanatçılar ayrıca yasaklara maruz kalıyor. Parissa bunlardan yalnızca biri. İran’daki yasaklardan dolayı yer altı müziği önemli bir gelişme kaydediyor. Tiken Jah Fakoly, şarkılarından dolayı aldığı tehditler ardından ülkesi Fildişi Sahilleri’ni terk etmek zorunda kalmıştı. Müziğe karşı sansür, batılı demokrasilerde de sık sık gündeme geliyor. ABD’den Madonna ve Eminem de sansüre uğrarken Bush karşıtlığından dolayı Dixie Chicks’in şarkıları radyo istasyonları tarafında boykot edildi ve albümleri kırıldı. Alman sanatçı Richard Wagner, zaman zaman İsrail’de yasaklarla karşılaşıyor. İngiliz Paul McCartney, BBC ve Rusya’nın sansürüne maruz kalmıştı. Bunlarla birlikte Fransa gibi ülkelerde de iktidar karşıtı şarkılar sansürlerle karşılaşabiliyor ve hatta davalara konu olabiliyor. Fransa, müzik yayıncıları, bestecileri ve yazarları şirketi SACEM, Polémix et La Voix Off grubunun Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ile alay eden bir şarkısını geçtiğimiz günlerde sansürledi. 19. VE 20.YÜZYIL YASAKLARI Çağdaş dünyada müzik yasakları geçmiş yüzyılları çok gerilerde bırakıyor. 19’uncu yüzyıl ve 20’inci yüzyılın başlarında müziğe getirilen yasaklara bakıldığında dört isim göze çarpıyor. 19. yüzyıl İtalyan Operası Ekolünden gelen en ünlü İtalyan besteci Giuseppe Verdi, tüm Avrupa’da yasaklandı. Rusyalı Dmitri Shostakoviç, Stalin döneminde sansürlendi. Rusyalı Igor Stravinsky "The Star-Spangled Banner” isimli aranjmanı 1941’de Boston’da yasaklandı. Avusturyalı Arnold Schönberg ise “Bolşevik” ve “dejenere” olduğu gerekçesiyle Nazi Almanya’sında yasakla karşılaşmıştı. ANF NEWS AGENCY NOT: HABERİ KOPYALAMAK VEYA YENİDEN YAYINLAMAK YASAKTIR |